Cây cam ngọt của tôi – José Mauro de Vasconcelos
“Vị chua chát của cái nghèo hòa trộn với vị ngọt ngào khi khám phá ra những điều khiến cuộc đời này đáng số một tác phẩm kinh điển của Brazil.”
– Booklist
“Một cách nhìn cuộc sống gần như hoàn chỉnh từ con mắt trẻ thơ… có sức mạnh sưởi ấm và làm tan nát cõi lòng, dù người đọc ở lứa tuổi nào.”
– The National
MUA SACH TREN FAHASHA MUA SÁCH TẠI TIKI MUA SÁCH TRÊN SHOPEE MUA SÁCH TRÊN VINABOOK
Hãy làm quen với Zezé, cậu bé tinh nghịch siêu hạng đồng thời cũng đáng yêu bậc nhất, với ước mơ lớn lên trở thành nhà thơ cổ thắt nơ bướm. Chẳng phải ai cũng công nhận khoản “đáng yêu” kia đâu nhé. Bởi vì, ở cái xóm ngoại ô nghèo ấy, nỗi khắc khổ bủa vây đã che mờ mắt người ta trước trái tim thiện lương cùng trí tưởng tượng tuyệt vời của cậu bé con năm tuổi.
Có hề gì đâu bao nhiêu là hắt hủi, đánh mắng, vì Zezé đã có một người bạn đặc biệt để trút nỗi lòng: cây cam ngọt nơi vườn sau. Và cả một người bạn nữa, bằng xương bằng thịt, một ngày kia xuất hiện, cho cậu bé nhạy cảm khôn sớm biết thế nào là trìu mến, thế nào là nỗi đau, và mãi mãi thay đổi cuộc đời cậu.
Mở đầu bằng những thanh âm trong sáng và kết thúc lắng lại trong những nốt trầm hoài niệm, Cây cam ngọt của tôi khiến ta nhận ra vẻ đẹp thực sự của cuộc sống đến từ những điều giản dị như bông hoa trắng của cái cây sau nhà, và rằng cuộc đời thật khốn khổ nếu thiếu đi lòng yêu thương và niềm trắc ẩn. Cuốn sách kinh điển này bởi thế không ngừng khiến trái tim người đọc khắp thế giới thổn thức, kể từ khi ra mắt lần đầu năm 1968 tại Brazil.
Ăn cam năm mới mà không bóc vỏ được nên vừa ngọt lại vừa cay, lúc trước vừa cười lúc sau lại khóc huhu mất rồi. :”)
Ở đầu truyện, tác giả có đề tặng khá nhiều người, trong đó có một đoạn riêng như sau: “Tưởng nhớ em trai Luís (Vua Luís) và chị gái Glória của tôi. Luís đã từ bỏ cuộc sống ở tuổi hai mươi và Glória cũng đã làm thế ở tuổi hai mươi tư, vì nghĩ rằng cuộc đời này không đáng sống.”
Và Cây cam ngọt của tôi là một câu chuyện về nỗi đau và tình yêu thương, đưa chúng ta vào một hành trình khám phá để tự trả lời câu hỏi: Cuộc đời có đáng sống không?
Zezé có đủ sự hoạt bát và tinh nghịch mà một đứa trẻ năm tuổi có thể có, cậu bé cũng có đủ sự thông minh và những suy nghĩ rối ren phức tạp mà ít đứa trẻ năm tuổi nào có thể có. Sinh ra ở một gia đình nghèo, mẹ đi làm công nhân ở nhà máy, bố thất nghiệp, nhân khẩu lại đông nên mọi thứ càng vất vả, thế nhưng những sự chật vật về vật chất ấy cũng không làm giảm đi sự trong sáng và ánh mắt trẻ thơ lấp lánh của Zezé. Dường như trẻ em luôn có một thứ phép màu kiểu vậy – thứ phép màu mà cơ thể và tâm hồn đã bị đồng hóa với hiện thực không thể sở hữu – ấy là trí tưởng tượng để vui chơi. Khoảng sân sau nhà với những cá cây, móc phơi đồ, chuồng gà, con mương nhỏ dưới ánh mắt trẻ thơ của Zezé và Luís – em trai nhỏ ngoan ngoãn, vụt trở thành một sở thú với nào sư tử, nào báo, nào cáp treo, rồi thì rừng rậm Amazon, rồi thì là cả Châu u nữa! Những niềm vui trẻ thơ cứ lấp lánh bên những đứa trẻ như thế.
Không chỉ có trí tưởng tượng phong phú, Zezé còn là một cậu bé lớn khôn trước tuổi – cậu bé biết đọc từ sớm (điều khiến xóm làng phải lũ lượt kéo sang mà trầm trồ và cậu thì được đi học sớm), cậu bé luôn hỏi mọi câu hỏi có trong cái đầu của mình (thường là với bác Edmundo) để nhận được những câu trả lời hoàn chỉnh hơn. Nhưng Zezé cũng chẳng phải là một thằng bé hạng vừa. Nó nghịch đến nỗi người ta luôn gọi nó với những câu nói cửa miệng kiểu “Lại là thằng con ông Paulo đấy”, “Thằng con ông Paulo chứ đâu”,… Mà đúng là thi thoảng Zezé lại làm những chuyện kinh động xóm làng khó mà chấp nhận được – cắt dây phơi quần áo để nhìn chúng lộn tùng phèo, làm giả một con rắn bằng quần tất để dọa người đi đường, bôi sáp nến trước cửa nhà thờ để rình người khác ngã chổng vó. Nó làm với sự tinh nghịch và hiếu động, chẳng màng đến những trận đòn roi, những cú tét mông mà nó có thể nhận được. Nhưng nó cũng lại là một cậu bé có tấm lòng nhân hậu và ngoan ngoãn. Mình cứ nhớ mãi khi Zezé nói chuyện với cô giáo rằng ai cũng có hoa cả, chỉ có cô là không. Vườn hoa nọ lại có rất nhiều hoa, em nghĩ sẽ chẳng ai để ý. Mọi thứ đều thuộc về Chúa và hoa cũng vậy. Rằng cô đừng hôm nào cũng cho em tiền mua bánh ngọt, cô có thể cho người khác – một cô bé da đen còn nghèo khó hơn em nhiều, nhà cô bé có tận mười một anh chị em. Hay khi Zezé nỗ lực đi đánh giày để có thể mua cho bố một bao thuốc ở cửa tiệm với giá mười hai xu làm quà giáng sinh cho ông, với sự ân hận đau đớn khôn nguôi khi đã làm tổn thương một người bố bằng câu nói của mình. Và còn nhiều múi cam ngọt khác nữa.
Mình cũng cứ nhớ mãi những khi người ta đối xử thật hồn hậu với nhau. Khi ông chủ tiệm Đói Khổ cảm ơn Zezé lúc em mua bao thuốc cho bố; khi anh Serghino tình nguyện cho Zezé vay 2 xu để đủ tiền – dù anh có thể để Zezé đánh giày và lấy 2 xu nhưng vì cậu bé đã nói không bao giờ lấy tiền của bạn bè nên anh đành vậy (đoạn này rất hay và ấm áp, một trong những chi tiết mình thích nhất trong chuyện); cái cách mà Zezé bao bọc Vua Luís với sự bao dung vô hạn của một người anh; cái cách mà bác Edmundo giảng giải một cách chẳng hề qua loa cho những câu hỏi không rõ ràng của một cậu bé năm tuổi… Những sắc màu ấy thật dịu ngọt và ấm áp làm sao, khiến cho trái tim ta đủ để rung lên từng hồi, để thấy rằng máu vẫn đang chảy trong tim và cuộc sống thật êm dịu.
MUA SACH TREN FAHASHA MUA SÁCH TẠI TIKI MUA SÁCH TRÊN SHOPEE MUA SÁCH TRÊN VINABOOK
Cây cam ngọt của Zezé là cái cây nhỏ nhất trong nhà. Các anh chị khác của em đều chiếm trước những cây to, thứ còn là chỉ là cây cam nhỏ ấy. Cây cam mà chị Glória đã khẳng định cậu bé sẽ không thấy buồn chút nào đâu, vì hai đứa sẽ lớn lên cùng nhau: Điều ấy nghe thật kì diệu. Và đúng là chị đã đúng. Nó trở thành người bạn tâm giao với Zezé. Nó lắng nghe em và trò chuyện với em, đồng hành với em vào thế giới mơ mộng, như cách mà chú dơi Luciano hiểu và biết những trò chơi của Zezé và Luís vậy.
Và cũng chính Cây cam ngọt, với sự hiện diện lặng lẽ và dịu êm, đã trở thành bức tường cuối cùng trong hành trình trẻ thơ của Zezé. Những cái phết mông sau các trò nghịch dại mà Zezé nhận được không phải “nỗi đau” đáng kể trên hành trình khám phá của cậu bé, mà chính là nỗi đau về thế giới mộng mơ từng chút biến mất, về những yêu thương ta có thể nhận được và cũng có thể mất đi trong đời. Từ gần cuối truyện, mình cứ khóc mãi.
“Ai đã ở trên đời, thì người đó đều xứng đáng được sinh ra, con ạ.”
Zezé đã bước lên hành trình khám phá nỗi đau và tình yêu thương như thế: Từ những mộng tưởng trẻ thơ, những trò nghịch dại, những cú tét mông; cho đến những đòn roi giận dữ của người lớn, cho đến sự mất mát của những gì mình yêu. Zezé đã bỏ lại nhiều thứ sau hành trình ấy, nhưng có một điều cậu bé vẫn giữ lại, ấy là sự bao dung và niềm tin về thế giới mơ mộng của Vua Luís. Thật là ấm áp, đúng không?
PS. Khi đọc những câu thoại gọi Chúa Hài Đồng, mình cứ tự nhớ ra mấy câu hát của Keira ghê, như thế này: “Here comes the rain, so hold your hat/ And don’t pray to God, ‘cause He won’t talk back.” Nhưng như cách mà ông Bồ đã đáp lại giọng nói của Zezé, mình tin rằng chúng ta sẽ luôn tìm được một sự an ủi nào đó – sự an ủi không xuất phát từ thiệt hơn, địa vị, sự giàu sang, mà là sự an ủi xuất phát từ tình yêu thương giữa người với người.
MUA SACH TREN FAHASHA MUA SÁCH TẠI TIKI MUA SÁCH TRÊN SHOPEE MUA SÁCH TRÊN VINABOOK